Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα ΙΙ

Παπατσώρης Αναστάσιος

Περιγραφή

Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες έχει σημειωθεί ραγδαία πρόοδος στο πεδίο εφαρμογής της Τεχνολογιών της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Τεχνολογίες όπως οι προσωπικές επικοινωνίες που εξελίχθηκαν αλματωδώς διανύοντας σε διάστημα μόλις 20 ετών τρία στάδια προτυποποίησης, GSM (υλοποίηση 1993), UMTS (υλοποίηση 2002) και πρόσφατα LTE (υλοποίηση 2012), έχουν επιδράσει σημαντικά όχι μόνο στον τρόπο επικοινωνίας αλλά και στον τρόπο της κοινωνικής μας δράσης. Άλλες τεχνολογίες, όπως η ανάπτυξη της ψηφιακής ασύμμετρης συνδρομητικής γραμμής (ADSL), και προσφάτως της ακόμη ταχύτερης VDSL, η καθιέρωση της ψηφιακής τηλεόρασης (DVB-T και DVB-T2) και του ψηφιακού ραδιοφώνου (DAB), αλλά και πληθώρα ασύρματων άλλων δικτύων όπως Wi-Fi, Wi-Max, κλπ., συνθέτουν το σύγχρονο πλαίσιο λειτουργίας των ψηφιακών υπηρεσιών που όλοι χρησιμοποιούμε.

 Στο μάθημα αυτό ο φοιτητής θα διδαχθεί τις βασικές αρχές, τους φυσικούς περιορισμούς και τις σχεδιαστικές επιλογές που διαθέτει ο μηχανικός για να σχεδιάσει, αναλύσει και τελικά υλοποιήσει απλά αλλά και πιο σύνθετα σύγχρονα ψηφιακά τηλεπικοινωνιακά συστήματα. Θα εφοδιαστεί δηλαδή με την απαραίτητη γνώση αρχικά για να κατανοήσει τη λειτουργία υφιστάμενων τεχνολογιών, όπως οι προαναφερθείσες, και ακολούθως για να συνεισφέρει αυτοδύναμα στη σχεδίαση μελλοντικών συστημάτων ψηφιακών επικοινωνιών. Η προσπάθεια αυτή συμπληρώνεται από την εξάσκηση του φοιτητή στο πλήρως εξοπλισμένο Εργαστήριο Επικοινωνιών που διαθέτει ψηφιακές διατάξεις, όπου ο φοιτητής έχει τη δυνατότητα να εφαρμόσει και εμπεδώσει τις θεωρητικές γνώσεις, αλλά και να μελετήσει και υλοποιήσει απλά τηλεπικοινωνιακά συστήματα.

Θεματικές Ενότητες

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 

Σκοπός να κατανοήσουν οι φοιτητές:

τον τρόπο με τον οποίο μια κυματομορφή συνεχούς χρόνου μετατρέπεται σε ψηφιακό σήμα, διατηρώντας στο ακέραιο την περιεχόμενη πληροφορία,
την κωδικοποίηση πηγής και το θεώρημα δειγματοληψίας του Nyquist
την λειτουργία της διάταξης αναλογικού σε ψηφιακό μετατροπέα και τα χαρακτηριστικά του, όπως δυναμικό εύρος και σφάλμα κβαντοποίησης
την παλμοκωδική διαμόρφωση (PCM)
την εφαρμογή της διαδικασίας μετατροπής από το πεδίο του συνεχούς χρόνου σε αυτό του διακριτού χρόνου στην φωνητική τηλεφωνία κατά το Ευρωπαϊκό (ETSI) και Αμερικάνικο (ANSI) πρότυπο
τους αλγορίθμους συμπίεσης (Α-law και μ-law) που επιτρέπουν τη μείωση του απαιτούμενου δυναμικού εύρους ενός ADC για την μετατροπή αναλογικού σήματος σε ψηφιακό συγκεκριμένης ακρίβειας

Σκοπός να κατανοήσουν οι φοιτητές:

την περιγραφή σημάτων στο πεδίο του χρόνου και της συχνότητας
τις σειρές Fourier και τον τρόπο με τον οποίο προσδιορίζεται το συχνοτικό περιεχόμενο μιας περιοδικής κυματομορφής που περιέχει πληροφορία
το διάγραμμα πλάτους και φάσης στο πεδίο της συχνότητας μιας περιοδικής σειράς ορθογωνικών παλμών
τον τρόπο με τον οποίο κατανέμεται η ισχύς του σήματος της πληροφορίας στο πεδίο της συχνότητας
τους παράγοντες που επηρεάζουν το εύρος ζώνης της πληροφορίας
τον προσδιορισμό του συχνοτικού περιεχομένου τυχαίας κυματομορφής πληροφορίας και το μετασχηματισμό Fourier

Σκοπός της ενότητας αυτής είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές:

Τον τρόπο με τον οποίο το φάσμα της πληροφορίας δύναται να μετατοπιστεί με απλή διαδικασία μίξης στη ζώνη διέλευσης του καναλιού
Τη βασική λειτουργία της διαμόρφωσης, τη φέρουσα κυματομορφή και την κατηγοριοποίηση των διαμορφώσεων
Την βασική διαδικασία μίξης φάσματος πληροφορίας με υψίσυχνο ημιτονικό φορέα
Τον διανυσματικό διαμορφωτή και τη χρησιμότητά του  

Σκοπός της ενότηας αυτής είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές:

Την αρχιτεκτονική σύγχρονων τηλεπικοινωνιακών δικτύων, όπως π.χ. τα δίκτυα σταθερής και κινητής τηλεφωνίας
Τα πρωτόκολλα εκπομπής
Τα δίκτυα μεταγωγής κυκλωμάτων και πακέτων
Το μοντέλο Ανοιχτής Διασύνδεσης Συστημάτων (Open System Interconnection - OSI) και τα διάφορα στρώματά του
Την σύγχρονη και ασύγχρονη μετάδοση πληροφορίας
Τα στοιχεία μια τηλεπικοινωνιακής ζεύξης
Τις αιτίες που υποβαθμίζουν μια τηλεπικοινωνιακή ζεύξη
Τους παράγοντες που επηρεάζουν τη σχεδίαση και υλοποίηση πρακτικών τηλεπικοινωνιακών συστημάτων

Σκοπός της ενότηας αυτής είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές:

Τις μονοπολικές και διπολικές κυματομορφές
Τη δυαδική σηματοδοσία και τη σηματοδοσία πολλαπλών επιπέδων
Τους βασικούς περιοριστικούς παράγοντες στις Τηλεπικοινωνίες, δηλαδή το εύρος ζώνης και το θόρυβο
Τον ορισμό του ρυθμού μετάδοσης πληροφορίας και συμβόλων καθώς και της φασματικής απόδοσης
Τη σχέση μεταξύ bits και συμβόλων
Το ελάχιστα απαιτούμενο εύρος ζώνης στη βασική ζώνη για τη μετάδοση πληροφορίας σε κανάλι δίχως θόρυβο.

Σκοπός της ενότηας αυτής είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές:

Τον περιορισμό της χωρητικότητας καναλιού λόγω της συνδυαστικής εφαρμογής του εύρους ζώνης και του θορύβου
Τη φύση του λευκού, προσθετικού θορύβου που ακολουθεί την κανονική κατανομή και τις ιδιότητές του (AWGN)
Την εφαρμογή του θεωρήματος για τον προσδιορισμό του άνω ορίου ρυθμού μετάδοσης πληροφορίας για δεδομένο εύρος ζώνης και σηματοθορυβικό λόγο σε τηλεπικοινωνιακό κανάλι
Την δυνατότητα ανταλλαγής φασματικής απόδοσης και απόδοσης ισχύος
Τον τρόπο εφαρμογής του θεωρήματος σε πρακτικά συστήματα επικοινωνιών (π.χ. σύστημα κινητής τηλεφωνίας GSM)

Σκοπός της ενότηας αυτής είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές:

  • Την αιτία δημιουργίας της διασυμβολικής παρεμβολής και τις συνέπειές της
  • Τον τρόπο περιορισμού της διασυμβολικής παρεμβολής
  • Την συνάρτηση μεταφοράς καναλιού κατά Nyquist για μηδενική διασυμβολική παρεμβολή
  • Του πως επιτυγχάνεται η συνάρτηση μεταφοράς τηλεπικοινωνιακού συστήματος να είναι σύμφωνη με το κριτήριο Nyquist για μηδενισμό της διασυμβολικής παρεμβολής
  • Τα φίλτρα υψωμένου συνημιτόνου και ρίζας υψωμένου συνημιτόνου
  • Την υλοποίηση φίλτρων υψωμένου συνημιτόνου και ρίζας υψωμένου συνημιτόνου με φίλτρα πεπερασμένης κρουστικής απόκρισης (FIR)
  • Τα διαγράμματα οφθαλμού ως διαγνωστικά εργαλεία

Κυκλώματα ανάκτησης χρονισμού συμβόλων

Σκοπός της ενότηας αυτής είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές:

  • Την επίδραση του θορύβου στην ανίχνευση συμβόλων
  • Τις συνθήκες κάτω από τις οποίες καθίσταται εφικτή η ελαχιστοποίηση της πιθανότητας σφάλματος λαμβανομένων συμβόλων
  • Την έννοια του προσαρμοσμένου φίλτρου
  • Τον προσδιορισμό της πιθανότητας σφάλματος συμβόλων δυαδικής σηματοδοσίας όταν ο δέκτης λειτουργεί ως προσαρμοσμένο φίλτρο
  • Την συνάρτηση Q
  • Το ρυθμό εμφάνισης εσφαλμένων bit για μονοπολική και δυαδική σηματοδοσία
  • Το ρυθμό εμφάνισης εσφαλμένων bit για πολυεπίπεδη μονοπολική σηματοδοσία
  • Τον κώδικα Gray και την χρησιμότητά του.

Σκοπός της ενότηας αυτής είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές:

  • Τι είναι και πως παράγεται η ψηφιακή διαμόρφωση πλάτους
  • Το φασματικό αποτύπωμα της ASK
  • Την ασύμφωνη ανίχνευση της ASK
  • Την σύμφωνη ανίχνευση της ASK
  • Την ανάκτηση του χρονισμού συμβόλων από την διαμορφωμένη κυματομορφή στο δέκτη κάνοντας χρήση του βρόχου κλειδωμένης φάσης (Phase Locked Loop)
  • Το διάγραμμα αστερισμού διαμόρφωσης
  • Tο διάγραμμα αστερισμού της ASK
  • Την επίδοση BER της ASK

Σκοπός της ενότηας αυτής είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές:

  • Τι είναι και πως παράγεται η ψηφιακή διαμόρφωση συχνότητας
  • Τον τρόπο με τον οποίο εξαλείφεται η ασυνέχεια φάσης κατά τη μετάβαση από σύμβολο σε σύμβολο
  • Την λειτουργία του ταλαντωτή ελεγχόμενου από τάση - Voltage Controlled Oscillator (VCO)
  • Το φασματικό αποτύπωμα της FSK
  • Τις μεθόδους για τον περιορισμό της φασματικής έκτασης της FSK, και τις ειδικές περιπτώσεις διαμόρφωσης FSK κατά Sunde και MSK
  • Την ασύμφωνη ανίχνευση της FSK
  • Την σύμφωνη ανίχνευση της FSK
  • Την επίδοση BER της FSK

Σκοπός της ενότηας αυτής είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές:

  • Τι είναι και πως παράγεται η ψηφιακή διαμόρφωση φάσης
  • Το φασματικό αποτύπωμα της PSK
  • Tο διάγραμμα αστερισμού της PSK
  • Την ανίχνευση της PSK
  • Την διαφορική PSK, DPSK
  • Την επίδοση BER της PSK
  • Την συγκριτική αξιολόγηση των διαμορφώσεων ASK, FSK και PSK

Σκοπός της ενότηας αυτής είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές:

  • Τη ψηφιακή διαμόρφωση πλάτους πολλών επιπέδων M-ASK
  • Την επίδοση BER της M-ASK
  • Την ψηφιακή διαμόρφωση συχνότητας πολλών επιπέδων M-FSK
  • Την ορθογωνικότητα συμβόλων και τις ιδιότητές τους
  • Tην ορθογωνική ανίχνευση της M-FSK
  • Την επίδοση BER της M-FSK

Σκοπός της ενότηας αυτής είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές:

  • Τη ψηφιακή διαμόρφωση φάσης Quadrature Phase Shift Keying - QPSK
  • Την επίδοση BER της QPSK
  • Την υλοποίηση του διαμορφωτή και αποδιαμορφωτή της QPSK
  • Την επίδοση BER της QPSK
  • Την διαφορική QPSK (DQPSK)
  • Την επίδοση BER της DQPSK
  • Τις διάφορες εκδοχές της QPSK, όπως π/4-QPSK και Offset-QPSK
  • Το φάσμα της QPSK και γενικά της M-PSK
  • Την επίδοση BER της M-PSK
  • Την συνδυασμένη διαμόρφωση πλάτους και φάσης Quadrature Amplitude Modulation - QAM
  • Την υλοποίηση του διαμορφωτή και αποδιαμορφωτή της M-QAM
  • Την επίδοση BER της M-QAM
  • Την συγκριτική επίδοση BER όλων των ψηφιακών διαμορφώσεων πολλών επιπέδων

Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα

Ημερολόγιο

Ανακοινώσεις

  • - Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -